Ben je een zelfstandig ondernemer? Dan moet je beslissen welke rechtsvorm (ook wel ondernemingsvorm genoemd) je wil gaan hanteren. Er zijn verschillende soorten ondernemingsvormen, zoals de besloten vennootschap, de vennootschap onder firma, en de natuurlijke en privaatrechtelijke ondernemingsvormen. In dit artikel zul je alles te weten komen over de verschillende ondernemingsvormen.
Wat zijn ondernemingsvormen precies?
Met ondernemingsvormen worden de verschillende bedrijfsvormen bedoeld. Bij het opstarten van een onderneming moet je kiezen uit een van de rechtsvormen, maar het zou zomaar kunnen zijn dat je na een tijdje van ondernemingsvorm verandert. Veel ondernemers starten bijvoorbeeld met een eenmanszaak, en na een aantal jaren laten ze deze vaak omzetten naar een bv. De Kamer van Koophandel weet precies welke ondernemingsvorm een bedrijf aanhoudt en in welke periode.
Ondernemingsvormen hebben invloed op diverse dingen, zoals de administratie, de aansprakelijkheid, en een aantal fiscale zaken van een bedrijf. De verschillen tussen de diverse ondernemingsvormen zijn belangrijk. In sommige gevallen is de ondernemer zelf (inclusief zijn privé eigendommen) aansprakelijk voor alle rechten, plichten en eventuele schulden die ontstaan uit de onderneming. Bij andere ondernemingsvormen is het bedrijf zelf verantwoordelijk. Dit laatste is gunstig in het geval het bedrijf failliet gaat; schuldeisers hebben dan geen kans om de ondernemer kaal te plukken.
Hoe kies je een rechtsvorm?
De keuze maak je op het moment dat je je zaak inschrijft bij de Kamer van Koophandel, in het geval van een eenmanszaak. Bij een besloten vennootschap, die we later zullen toelichten, regelt een notaris dit voor je.
Wat zijn natuurlijke ondernemingsvormen?
Over het algemeen zijn de meeste bedrijven natuurlijke ondernemingsvormen. Het grootste risico dat bedrijven met deze rechtsvorm lopen, is volledige aansprakelijkheid: de wet stelt zelfstandig ondernemers geheel aansprakelijk voor alle gevolgen van de onderneming. Dit betekent dat, als er iets verkeerd loopt namens het bedrijf, de ondernemer volledig aansprakelijk is, zelfs met zijn privévermogen.
Gelukkig kun je onverwachte aansprakelijkheid voor een deel laten verzekeren, maar zeker niet alles. Wanneer een ondernemer een natuurlijke onderneming opricht, moet hij of zij rekening houden met diverse scenario’s die zich eventueel kunnen voordoen. Stel dat er maar weinig klanten zijn, of grote klanten die verantwoordelijk zijn voor een groot deel van de omzet, dan is dat een risico. Want wat gebeurt er als er iets mis gaat met deze klanten, en deze omzet niet meer als vanzelfsprekend kan worden gezien?
De verschillende natuurlijke ondernemingsvormen
1. Eenmanszaak
Dit is de meest populaire ondernemingsvorm. Het gros van de startende ondernemers schrijft zich in als een eenmanszaak. Dat is ergens ook wel weer logisch, aangezien veel mensen in hun eentje een bedrijf oprichten. Het is vaak een gemakkelijke manier om te beginnen. Het inkomen valt gewoon onder de inkomstenbelasting.
2. Maatschap
Een maatschap houdt een samenwerkingsverband tussen minstens twee personen in. Bij dit soort samenwerkingen kunnen de betrokkenen samen inkopen doen, maar wel zelfstandig te werk gaan. Denk bijvoorbeeld aan huisartsen en accountants.
3. Vennootschap onder firma (vof)
Deze ondernemingsvorm komt erg overeen met een eenmanszaak, het verschil is echter dat er in het geval van een vof meerdere eigenaren zijn. Elk van de eigenaren is aansprakelijk voor de gehele vennootschap.
4. Commanditaire vennootschap (cv)
Dit is een officieel samenwerkingsverband tussen twee personen (vennoten) of meer. Het verschil met een vof is dat er ook commanditaire vennoten zijn. Dit zijn vennoten die alleen op financieel gebied bij het bedrijf betrokken zijn. Zij nemen de leiding op zich en zijn het gezicht van het bedrijf.
5. Rederij
Er wordt over een rederij gesproken wanneer schepen van een onderneming onder één gemeenschappelijke naam in de vaart worden gebracht.
Indien er twee of meer personen het eigendom van de onderneming voor hun rekening nemen, kiezen de meeste mensen voor de vennootschap onder firma (vof). Ook een maatschap of commanditaire vennootschap kunnen dan gekozen worden. We hebben het dan alleen nog maar over de natuurlijke ondernemingsvormen .
Privaatrechtelijke ondernemingsvormen
In bepaalde sectoren zijn privaatrechtelijke ondernemingsvormen populairder dan natuurlijke ondernemingsvormen. Een goed voorbeeld is de auto- of metaalindustrie. Het gaat hier om bedrijven die erg afhankelijk zijn van dure machines. Bij deze ondernemingsvorm is de onderneming zelf aansprakelijk voor de gevolgen.
Niet met privévermogen aansprakelijk
Bij dit soort ondernemingen zijn de eigenaren dus niet aansprakelijk voor de gevolgen van het bedrijf. Als er iets fout loopt, dan verliezen aandeelhouders en investeerders hun investering, maar aan het privé vermogen mag niet (zomaar) worden gezeten. Alleen in het geval er een duidelijke aanleiding voor is.
Welke privaaatrechtelijke ondernemingsvormen bestaan er?
1. Besloten Vennootschap (bv)
In Nederland is de besloten vennootschap de meest populaire optie binnen de privaatrechtelijke ondernemingsvormen. Bij een bv is het privé-eigendom veilig, ook bij faillissement. Een bv kan daarnaast zelf eigen vermogen opbouwen en het bestuur en eigendom worden gescheiden.
2. Engelse Limited (Ltd)
De Ltd is vergelijkbaar met de bv. De aanleiding voor Nederlanders om voor een Ltd te gaan, is omdat deze internationaal gezien meer bekendheid heeft.
3. Naamloze Vennootschap (nv)
Bij een nv zijn bestuurders niet aansprakelijk met hun privévermogen voor schulden. Indien je veel kapitaal nodig hebt in je bedrijf, is een nv een optie. Met behulp van aandelen sleep je geld binnen, maar de aandeelhouders mogen meebeslissen over het bedrijf. Er is €45.000 startkapitaal nodig.
4. Coöperatie
Bij een coöperatie spreken we over leden, niet aandeelhouders. Er is vaak sprake van een gemeenschappelijk doel. Je kunt het daarom beschouwen als een vereniging van bedrijven.
5. Vereniging & Stichting
Bij deze vormen is een sociaal doel de reden van het bedrijf. Een vereniging of stichting mag winst maken, maar dit geld mag niet gaan naar het bestuur. Het bestuur mag er alleen zijn onkosten mee in rekening brengen. Het zijn privaatrechtelijke rechtsvormen, dus het bestuur is niet zomaar aansprakelijk voor de gevolgen van het bedrijf.
6. Kerkgenootschap
Een kerkgenootschap bestaat uit meer dan één persoon, en bestaat uit een georganiseerde, religieuze gemeenschap. De leden houden zich bezig met godsdienstige activiteiten. Het lijkt op een vereniging, maar een kerkgenootschap heeft minder wettelijke regels.
Publieke ondernemingsvormen
Publieke ondernemingsvormen zijn opgericht door de overheid. Onder publieke ondernemingsvormen vallen de staat, provincies, gemeenten, waterschappen, en bedrijf- en productschappen. Omdat deze vormen alleen voor de overheid bedoeld zijn, gaan we hier niet verder op in.
Waar horen zzp’ers, start-ups en freelancers?
Deze voorbeelden zijn geen ondernemingsvormen, maar slechts beschrijvende termen. Je kunt deze vormen dus niet kiezen als je jouw onderneming gaat inschrijven bij de Kamer van Koophandel. De meeste ZZP’ers en freelancers zullen kiezen voor de eenmanszaak. In het geval van een snel groeiende start-up wordt vaker de bv gekozen.
Welke ondernemingsvorm kies je?
Er is geen beste keuze. Welke vorm je kiest is afhankelijk van de eigenaar, zijn of haar plannen, de omzet, de winst, en natuurlijk ook de risico’s.
